Advaita - od sanskr. अद्वैत वेदान्त - advaita vedanta, niedwoistość, niedualność, bezdwójność, bezdwójnia, jeden i jedyny, zaprzeczenie rozdwojeniu; w niepoprawnym, fatalnym spolszczeniu - adwajta. W filozofii indyjskiej jest to monistyczny kierunek wedanty. Jego twórcą jest sam Bóg Brahmā (Padmabhuva), a wielkim filozofem jest m.in. wedyjski Ryszi Wasisztha (Vaśiṣṭha), potem jego syn Śakti Maharṣi, a następnie wnuk Ryszi Parāśara, także Ryszi Dattatreya (około 3.000 p.e.ch., a kontynuatorem Adi Śankara - znakomity reformator indyjskiego brahmanizmu. Vasugupta (860–925) a jeszcze bardziej Abhinavagupta (950 – 1020 e.ch.) to śiwaicki, kaszmirski mistrz filozofii Adwaita opartej o traktaty Bhairava Tantras i Kaula Tantras. Starożytne nauki Wedy powiadają, że indywidualne Jaźnie, Dusze (Atman) są jak promienie jednego wielkiego Słońca Ducha, którym jest Brahman, Absolut. Podstawy myślenie niedwoistego mamy już w Rygwedzie, najstarszym znanym piśmie filozoficznym i mistycznym jakie zachował ludzkość.
Podstawowe pojęcia filozofii advaita to Brahman (Wszechduch, Bóg, Absolut) oraz Atman (dusza, duch, jaźń). Główną tezą Adwaita Wedanty jest całkowita jedność atmana (prawdziwej jaźni każdej żywej istoty) i Brahmana (Absolutu, Boga). Śankara uważał, że prawdziwą naturą każdego jest Brahman, jednak wszechświat, który jest mają uniemożliwia istotom dostrzeżenie tego. Poznanie prawdziwej natury można uzyskać poprzez zdobywanie wiedzy duchswiowej (dźńana), intensywną medytację nad własną naturą; poznanie Brahmana jest równorzędne z zespoleniem się z nim i uświadomieniem sobie prawdy o nierzeczywistości świata. Brahman jest uważany przez filozofię Adwaita za istotę najwyższą, bezforemną podtrzymującą wszechświat. Można go jednak przedstawić symbolicznie, co ma duże znaczenie przy kulcie religijnym, co (w hinduizmie) jest często praktykowane.
W filozofii wedanty starożytnych Indii istnieją zasadniczo trzy uznane szkoły albo duchowe ideologie, które określają związek człowieka z Bogiem, z Brahmanem, Absolutem. Znane są one jako: adwaita (adwajta) czyli niedualizm, dwajta czyli dualizm i wiśisztadwajta (Viśishṭādvaita) czyli warunkowy niedualizm. Joga jako duchowy stan jedności człowieka (jaźni czy duszy) z Bogiem (Bóstwem) jest zasadniczo identyczny ze stanem Adwaita. Prawdziwy Jogin jest zatem żyjącym Adwaitinem. W Indii i Himalajach rygorystycznie przestrzega się, aby wszelkie wprowadzenie w filozofię adwaita odbywało się pod kierunkiem wiarygodnych Mistrzów Duchowych, Guru, gdyż wszelka nauka mistyczna czy folozofia na poziomie abstrakcyjnym wymaga dobrego przewodnictwa żyjącego, realnego mistrza duchowego, a bez takiego kierownictwa generalnie wszyscy poszukiwacze schodzą jedynie na manowce duchowości. Z punktu widzenia praktyki jogi, adwaita to końcowy stan jaki osiąga adept, a im bardziej zaawansowana na scieżce osoba, tym bardziej koniecznym jest superwizja, nadzór i prowadzenie przez duchowego Mistrza. W szczególności osiągnięcie Wyzwolenia (Kaiwalyam) mozliwe jest tylko pod kierunkiem Mistrza (Guru), który sam osiągnął Wyzwolenie (Awadhuta, Awatara). Wyzwolenie jest sprawą długotrwałego treningu pod kierunkiem żyjącego Guru - Mistrza Joginów.
Najgłębszą szkołą Adwaita w Indii z istniejących współcześnie jest śiwaizm kaszmirski. Adwaita to od strony filozoficznej zarówno monizm jak i idealizm, idealizm absolutny, monistyczny teizm, realistyczny idealizm, transcendentalny materializm, a także realny monizm. Dla wedanty niedualność (advaita) oznacza brak ostatecznej różnicy między atmanem, najgłębszą jaźnią, a Brahmanem, boską rzeczywistością, sprawczą podstawą świata. Z punktu widzenia najwyższego urzeczywistnienia tylko jedna ostateczna rzeczywistość naprawdę istnieje - jest ona jednocześnie Atmanem (Duszą) i Brahmanem (Bogiem Absolutem) - celem duchowej drogi jest odkrycie, że prawdziwa jaźń praktykującego, Atman, jest bezczasową rzeczywistością będącą Istnieniem (Sat), Świadomością (Ćit), Błogością (Anandą). Wśród systemów niedualistycznych dwa porównania wyróżniają się jako najbardziej powszechne. Pierwsze to przestrzeń, która jednocześnie zawiera wszystko i przenika wszystko, przy czym sama w sobie nie jest niczym konkretnym; drugie to ocean, który pozostaje identyczny w swej naturze pod zmienną wielością swoich fal. W systemach niedualistycznych zadaniem mądrości (Dźńana) jest przeniknąć zasłonę zróżnicowanych pozorów (albo pozornych zróżnicowań) po to, by odkryć jednoczącą rzeczywistość, z której wynikają. Konkretne zjawiska w swojej różnorodności i wielości są jedynie pozorami, podczas gdy prawdziwa rzeczywistość jest Jednym - albo istotowym Absolutem (Atman, Brahman).
Adwaita to punkt czy stan świadomości w którym dwa ramiona Trójkąta łączą się w punkcie swojego wierzchołka. Na Zachodzie przyjęło się w niektórych kręgach filozofię czy raczej stan Adwaita nazywać Wiedzą Trójkątną (Trika Widya). Adwaita nie oznacza Jedności w sensie wyeliminowania wszystkich różnic, odmienności czy rozróżnień. Adwaita nie powinna także być mylona z solipsycyzmem, który zakłada, że jedyną rzeczywistością jest własny umysł i jego wrażenia. Filozofia zrodzona ze świadomości Ośrodka Głowy, Adżni (Trzeciego Oka) jest Dwaita, perfekcyjnym rozróżnianiem dwoistości, dualizmów. Można powiedzieć, że Ajńa jest podstawą Trójkąta Wiedzy. Sahasrara, świadomość w Lotosie Korony, w Sahasrarze ponad głową jest stanem Adwaita, Niedwoistością, zdolnością rozpoznawania Jedności Atmana i Brahmana. Tylko przejawiając świadomość Adwaita można rozpoznać, rozeznać w kim działa zasada Jedności, można rozeznać boską inkarnację, Awatara czy Awadhuta, boskiego Guru. Dwaita to Urzeczywistnienie bokości Duszy, Atmana, Adwaita to Urzeczywistnienie boskości Boga, Brahmana. W ten sposób Urzeczywistniający Jogę, Adwaitę, z łatwością się wzajemnie rozpoznają, ale osoby pozostające poza świadomością Adwaita nie są w stanie rozeznać kto przynależy do hermetycznego Kręgu Boskich Inkarnacji.
BRAHMAN
Według mistyczno-duchowej filozofii Advaitam jedynym realnym bytem jest Brahman. Jest to Bóg Absolut, przenika On cały wszechświat oraz wykracza poza niego, podtrzymuje go. Brahman jest Nirguna - bezpostaciowy. Znajduje się jednocześnie daleko i blisko, jest zarazem duży i mały. Nie da się go zniszczyć, nie ma wyższej Rzeczywistości (Sat) nad Niego. Brahman to Bóg Jedyny, Najwyższy. Można go symbolicznie przedstawić pod dowolną postacią i oddawać jej dewocyjną cześć (zob. bhakti) co pomaga w dotarciu do niego. Jest to wówczas Saguna Brahman - Brahman z atrybutami. Formą taką może być Wisznu, Śiwa, Dewi, Ganeśa, Surya czy Murugan. Według Śankary form tych może być bardzo wiele, wszystkie są równe i cześć oddawana dowolnej jest kierowana do tego samego Nirguna Brahmana.
Brahman (Sanskryt: ब्रह्मन् , Brahman) - w hinduizmie ponadosobowy aspekt Absolutu posiadający w pełni cechę wieczności (sat). Wyróżnia się dwa aspekty Brahmana: Nirguna Brahman i Saguna Brahman. Pierwszy to bezpostaciowa, pozbawiona atrybutów najwyższa substancja przenikająca wszechświat i podtrzymująca go. Drugi to manifestacja Nirguna Brahmana pod dowolną formą. Uważany jest za symbol Nirguna Brahmana i służy kultowi religijnemu. Hinduiści dedykują swe bhakti Saguna Brahmanowi - najczęściej Wisznu, Śiwie lub Śakti. Sylaba OM (AUM) służy do kontaktu z Brahmanem poprzez wzbudzanie Jego wibracji.
Mistrz Adi Śankara za naukami Dattatreya Ryszi uważał, że Brahman to niewidzialna, wieczna i niezmienna rzeczywistość. Według niego doświadczamy jej poprzez czas, wielość oraz zmianę. Wiedzy o nim nie możemy zyskać z doświadczenia. Prawdziwą wiedzę o nim możemy zyskać poprzez zrozumienie, że jesteśmy jego częściami, natomiast nie osobnymi jednostkami. Śankara sądził, że posiadamy w pewnym stopniu jego bezpośrednią intuicję, która jest Brahmanem.
Wisznuici uważają go za przenikający całe materialne stworzenie blask, którym emanuje Bhagawan. Trzy koncepcje Brahmana: Prakryti jest Brahmanem jako pole działania, Brahmanem jest też dźiwa (dusza indywidualna), która próbuje kontrolować naturę materialną, i Brahmanem jest również kontroler ich obu, który jest rzeczywistym kontrolerem. Wyróżnia się pięć stopni realizacji Brahmana, które nazywa się brahma pućcham. Trzy pierwsze spośród nich – annamaya, pranamaya i gjanamaja – związane są z polem działania żywej istoty. Transcendentalnym do wszystkich tych pól działania jest Wisznu, który nazywany jest anandamaja.
Istnieje pięć coraz wyższych rodzajów manifestacji Brahmana, Absolutu:
Brahma-Śiwa - najniższa forma manifestacji stwórczej Brahmana, Boga, Wszechducha, Ducha Świętego, mistrz dawca życia i oddechu, kontroler oddychania i siły życia, władca oddechu; mistrz magii ziemi.
Wisznu-Śiwa - manifestacja sił ochronnych i podtrzymujących, zasada przetrwania, życia i przeżycia, mistrz spełniający życzenia wielbicieli; mistrz magii wodnej.
Rudra-Śiwa - manifestacja straszliwych mocy i przerażających sił Przyrody, Śiwa jako szaman władający mocami przyrody; mistrz magii ognia.
Īśwara-Śiwa - manifestacja w postaci Doskonałego Mistrza Drogi, ucieleśnienie oświecenia, zbawienia i doskonałości; mistrz magii wiatru.
Sadaśiwa - Śiwa takim jakim jest. Mistrz Prawdy, Sadguru. Mistrz magii eterycznej, władca nadprzestrzeni, władca żywiołów, władca piątego żywiołu Akaśa (Przestrzeni).
Brahman obdarzony cechami i ich pozbawiony
Pisma wedyjskiego objawienia (śruti) opisują Absolut (Brahmana) zarówno jako posiadający cechy, jak i ich pozbawiony. Ćhandogja Upaniszad mówi o Brahmanie jako o sarwakarma sarwakamah sarwagandhah sarwarasah (7.14.4), czyli Tym, który nie tylko posiada cechy, ale jest nimi obdarzony na niekończące się sposoby. Pisma objawienia często opisują Brahmana jako widźńanaghana anandaghanah saccidananda ikarase bhaktijoge tiszthati (Gopala-tapani Upaniszad, 7.9). Słowo ghana wskazuje, że Brahman jest wcieloną wiedzą (widźńana) i szczęściem (Ananda). Brahma sanhita (5.1) także opisuje Brahmana jako posiadającego konkretną postać sat-cit-ananda. Inne teksty (zob. Gopala-tapani Upaniszad, 1.3, 1.21, 1.35; Śwetaśwatara Upaniszad, 3.8) wyraźnie wskazują imię, postać, czynności Brahmana. Teksty objawienia i tradycji, które opisują akt stworzenia i zniszczenia świata, nadają Brahmanowi cechy, ponieważ Brahman cech pozbawiony nie przejawia jakiejkolwiek aktywności, pozostaje Nieprzejawionym. Katha Upaniszad przypisuje Brahmanowi: aśabdam, asparśam, arupam, czyli brak głosu, dotyku i postaci (koloru, kształtu). Bóg zatem nie przemawia, nie dotyka ani nie pojawia się jako zjawa. Bryhadaranjaka opisuje go jako „to, co nie ma oczu ani uszu, ani języka, ani ust, ani umysłu, ani życia oraz to, co nie jest ani wewnątrz, ani na zewnątrz”. Zwroty 'sarwa khalw idam brahma' (wszystko jest Brahmanem) i 'aham brahmasmi' (jestem Brahmanem) mają świadczyć o istnieniu jednej rzeczywistości – niezróżnicowanego i bezkształtnego Brahmana.
Śankara uważa, że wszystkie słowa Wed są równie autorytatywne (Brahma Sutra, Śariraka-bhaszja, 3.2.15) i niesprzeczne. Oto rozwiązanie jakie proponuje Dźiwa Goswami, szesnastowieczny filozof i mistyk. Według niego słowo nirwiśesza (pozbawiony atrybutów) używane jest w Wedach jako zaprzeczenie wszystkich prakryta, czyli materialnych cech Brahmana, a nie zaprzeczenie cech jako takich (Dźiwa Goswami, Bhagawat Sandarbha, red. Satjananda Goswami, Kolkata 1926, s. 229). Gdyby słowa tego użyto, by zaprzeczyć jakimkolwiek cechom Brahmana, wtedy nie można by przypisać mu cech: nitjatwa (wieczności) i wibhutwa (wszechprzenikania), które akceptują sami moniści. Dźiwa przywołuje także purany, aby wykazać, iż Brahman, choć nie posiada żadnych materialnych cech, to posiada on nieprzebraną ilość cech transcendentalnych (Dźiwa Goswami, tamże). Ponieważ kompletna (samjak) forma danego obiektu zakłada zarówno treści, jak i własności, przeto pozbawiony cech Brahman jest niekompletnym (asamjak) przejawem Absolutu. Moniści ignorują wszelkie cechy Brahmana i koncentrują się na jego „bycie” pozbawionym cech, czyli czystej egzystencji. W stanie całkowitej koncentracji doświadczają oni bezpośrednio nirwiśesza Brahmana. Dźiwa podkreśla, że owo doświadczenie, chociaż niekompletne, nie jest nierzeczywiste. Dźiwa Goswami uważa, że różnica między Brahmanem obdarzonym cechami a ich pozbawionym spowodowana jest różnicą między jego swarupa lakszana (wewnętrzną naturą) a tatasztha lakszana (energią zewnętrzną). Podczas gdy pierwsza jest wewnętrzną naturą rzeczy, druga jest sposobem funkcjonowania tej rzeczy.
Brahman nie jest zbiorem sprzeczności, a jedynie ludziom nie mającym poznania, doświadczenia Brahmana wiele rzeczy i zjawisk trudno objaśnić z powodu niemożności zrozumienia zjawisk abstrakcyjnych. Jako byt nieskończony nie podlega tym samym prawom myślenia, co byt ograniczony, a matematyka przestrzeni n-wymiarowych może pomóc w obudzeniu zbyt płytkich ignoracją spętanych umysłów. W przypadku Nieskończonego (ParamaBrahman) należy posługiwać się rozumem z konieczną ostrożnością, aby nie umniejszyć Jego doskonałości, czy nie zubożyć pojęcia Boga Absolutu. Nieskończoność, dzięki swej niepojętej mocy (acintya śakti) w pewnym sensie wznosi się ponad prawem sprzeczności. Bezkres Nieskończoności (Brahmana) polega na przekraczaniu tego prawa i na harmonijnym łączeniu w sobie sprzecznych pojęć czy cech. Sławny werset śruti: 'sarwa khalw idam brahma', według monistów znaczy, iż nic nie istnieje poza Brahmanem pojmowanym jako czysta świadomość (Śukla Ćittam). Jednak panenteiści utrzymują, że cokolwiek istnieje jest manifestacją Brahmana i jest z nim wewnętrznie związane. Nic nie istnieje poza nim i niezależnie od niego. W przeciwnym razie niemożliwym stałoby się wyjaśnienie słów: „Mimo iż jednym jestem, staję się wieloma” (Ćhandogja Upaniszad). Słowa te uznają funkcjonalne zróżnicowanie w Absolucie, które naturalnie wynika z jego niepojętej mocy (acintya śakti).
ATMAN
Adi Śankara uważał, że prawdziwą naturą każdej istoty jest Atman co się często tłumaczy jako "Jaźń" lub "Dusza". Atman i Brahman jest substancjonalnie jednym i tym samym. Toteż każda istota jest tak naprawdę Brahmanem - między nią, a Brahmanem nie ma żadnych różnic, z wyjątkiem ilości. Nie doświadcza tego jednak, gdyż przeszkadza jej zasłona maji (majak). Gdy zasłona ta zostanie zerwana, wtedy człowiek urzeczywistni sobie, że jest Brahmanem i doświadczy w pełni swej prawdziwej natury dokonując fuzji Atmana z Brahmanem. Atman (sanskr. jaźń, dusza, oddech) to w wedyjskim i bramińskim hinduizmie określenie duszy rozumianej jako czysta indywidualna Jaźń, Dusza obecna w każdej żywej istocie. Atman wciela się w kolejnych żywotach (idea reinkarnacji) w kolejne ciała, podlegając prawu karmy. Częste spolszczenie 'Atma' nie jest gramatycznie poprawne i jest fatalnym oddawaniem nazwy oryginalnej. Atman jest cząstką, iskrą czy obrazem Brahmana. Synonimem pojęcia Atman w wielu indyjskich szkołach filozofii jest Purusza.
Pierwsze wzmianki o Atmanie znaleźć można już w Upaniszadach. Według koncepcji Wedanty wyrażonej przez sformułowania: Aham Brahma Asmi (Jam Brahmanem Jest lub Ja Brahmanem Jest) i Tat Tvam Asi (Tym Tyś Jest), Atman jest tożsamy z całym Wszechświatem, "Wszystkim co jest", z "Wszystkością" (Brahmanem). Jest to afirmacja boskości w człowieku (duszy), łączącej go z boskością otaczającego Kosmosu. Jest to więc wyrażenie koncepcji Mikro- i Makrokosmosu na gruncie wedyjskiego hinduizmu - wskazanie, że skoro człowiek podlega temu samemu porządkowi co Wszechświat (Brahmanda), to poznanie przez akt autorefleksji istoty samego siebie prowadzi do poznania istoty Wszechświata - Oświecenia.
Według Upaniszadów Atman jest kluczem do Oświecenia, jedyną drogą poznania Brahmana - prawdziwej rzeczywistości i najwyższej, transcendentnej zasady bytu. Poznanie Atmana-Brahmana jest możliwe przez wgląd w siebie, przy czym należy posłużyć się intuicją, by obejść przesłaniającego Atmana Puruszę - osobowe, związane z bieżącą inkarnacją ego, które omamione mają (maya) ulega iluzji oddzielenia od Absolutu oraz od reszty istot. Sposobem podążania drogą ku poznaniu Atmana jest Joga (Yogah) - zdyscyplinowany wysiłek odwrócenia się od świata zmysłów. Nagrodą jest wyzwolenie z samsary - cyklu reinkarnacji, co wyrażone jest w Praśna-Upaniszad słowami: "Szukający Atmana przez prostotę życia, czystość, wiarę i wiedzę już nie wracają". Według części buddyzmu nie ma czegoś takiego jak Atman. Buddyści nazywają tę koncepcję anatman (tzn. nie-atman). Wyjątkiem jest nieistniejąca dziś szkoła buddyjska Pudgalavāda, w której powrócono do koncepcji duszy, zwanej pudgala, którą wyznawał sam Siddharta Gautama Buddha. Buddyjska i dżinijska wiara w reinkarnację traci sens, jeśli odrzucić istnienie Atmana, wcielającej się w kolejne inkarancje Duszy (Jaźni).
MAYA DEVI
Śri Adi Śankara uważa, że cały świat nas otaczający jest Mają, czyli iluzją, złudzeniem, wytworem, sztuczką kuglarską "wyśnioną" przez Brahmana. Oddziela ona nas od naszej prawdziwej natury: Atman-Brahman. U podstaw naszego trwania w maji leży avidya (niewiedza, ignorancja). Świat wokół nas nie jest całkowicie nieprawdziwy, w pełni tego słowa znaczenia, jest emanacją Brahmana, ale istnieje na jakby niższym poziomie w hierarchii bytu. Można to porównać do rzutu, projekcji trzech wymiarów na płaszczyznę, gdzie rzut bryły nie jest prawdziwą bryłą, chociaż po kształcie rzutu można wiele wywnioskować o samej bryle. Boski świat Czwórwymiaru odzwierciedla się w świadomych istotach jako rzut, podobnie jak bryła w rzucie, w projekcji na dwuwymiarową płaszczyznę. Obraz Brahmana, Śiwa Boga w ludzkich sercach pozostaje jedynie rzutem, obrazem projekcji boskości w sferę mniej wymiarowej ludzkiej świadomości.
Śri Adi Śankara wyróżnia trzy poziomy istnienia:1. Istnienie pozorne - sny, halucynacje itp. 2. Istnienie empiryczne - świat który dostrzegamy na jawie 3. Istnienie absolutne - Brahman; Śankara podkreślał, że nie ma istnienia wyższego od Brahmana, nie da się go unieważnić w żaden sposób.
Przy przejściu z wyższego do niższego niższe ulega unieważnieniu (badha). Gdy stajemy się Brahmanem świat wokół nas zostaje unieważniony podobnie jak unieważniamy nasze sny gdy się budzimy. Jedynym co jest nierzeczywiste w pełni tego słowa znaczeniu to łączone bezsensowne nieistniejące słowa i pojęcia.
FILOZOFIA NIEDUALIZMU
Szkoła niedualizmu, adwaita wedanta, utrzymuje, że ponieważ wszystko jest jednym, to jesteśmy w Rzeczywistości (Sat) częścią Najwyższego Boga, Brahmana, tak jak Stwórca jesteśmy nieśmiertelnymi i nieskończonymi istotami. Oczywiście wtedy, gdy usuniemy wszelkie uwarunkowania powodujące złudzenie oddzielności czyli rozdwojenie. Jako Atman, Boska Dusza, nigdy się nie rodziliśmy, nigdy nie możemy umrzeć. W świadomosci prawdziwego jogina, zrealizowanego w Bogu Atmana, nie ma narodzin, nie ma śmierci; istnieje tylko całość i nieskończoność. Dlatego nie jesteśmy w takim stanie połączenia naszymi fizycznymi ciałami, nie jesteśmy naszymi ludzkimi osobowościami, nie jesteśmy podzieleni na rasy, kolor skóry i wyznania. Możemy myśleć, że jesteśmy jednostkami i że jesteśmy wzajemnie pooddzielani, ale jest to po prostu ludzkie uwarunkowanie, na które byliśmy wystawieni w tym czy poprzednim życiu. Czy nie zdajecie sobie sprawy, że w istocie jesteście sumą wszystkich uwarunkowań, jakie wtłaczano w was od chwili urodzenia? Wasi rodzice, wasze szkoły, wasze kraje, wasze małżeństwo, wasze dzieci, wasza kariera, wasze doświadczenia zdobyte w tym życiu – wszystko to przyczyniło się do określenia 'was' takimi, jakie macie o sobie wyobrażenie. Wasz fizyczny umysł starannie zapisał każde pojedyncze przeżycie i zarówno świadomie, jak i w podświadomości, zdecydowaliście utożsamiać się z tymi pozornymi 'wami'. Adwaita mówi, że w rzeczy samej jest trzech 'ty'. Jesteś ten 'ty', o którym sam myślisz, że nim jesteś, 'ty', z którym utożsamiają cię inni oraz 'ty', którym naprawdę jesteś, które oczywiście jest boskim duchem, Atmanem. Niedualizm zaprzecza prawdziwości pierwszych dwóch 'ty' i twierdzi, że jedyną rzeczywistością jest Jeden Bóg, Jeden Duch, Jedno Stworzenie, Brahman. Wszystko inne jest iluzją, a ponadto wszystko, co wspiera owe pierwsze dwa 'ty' także jest iluzją, majakiem, mają!
Duchowi nauczyciele filozofii Adwaita mają prostą analogię pokazującą realność niedualizmu. Mówią, że palce rąk można porównać z jednostkowymi duszami (dżiwatman), a my wszyscy jesteśmy palcami rąk Boga, Brahmana. I tak samo jak palce lewej ręki wierzą, że są oddzielne od palców prawej ręki, zatem mogą wziąć nóż i uczynić krzywdę tamtym palcom, także my, cierpiąc na tak samo błędne rozumienie, możemy zaatakować inną ludzką istotę, wierząc, że jest czymś od nas oddzielnym. W rzeczywistości jednak obie te ręce należą do tego samego ciała i kiedy ranisz jedną rękę, faktycznie ranisz także drugą rękę, która rani, poprzez ciało, którego jest cząstką. Podobnie ludzie należą do tego samego ciała, ciała ludzkiej rasy, ciała Boga, Brahmana. Każdy z nas może być palcem o innym wyglądzie i wielkości – niektóre delikatne, niektóre twarde, nieczułe, okaleczone, ale wszyscy mamy jakiś cel i jesteśmy jednakowo ważni dla ciała jako całości. Wszyscy jesteśmy stworzeni i pielęgnowani przez tego samego Boga, Brahmana, gdyż wszyscy jako jaźnie, dusze, jesteśmy cząstką Boga, Brahmana. Jest to niedualizm, adwaita, nie ma rozdziału między nami i Bogiem, Brahmanem. Bóg jest totalnością wszystkiego. Nie możecie pójść gdzieś, być gdzieś, gdzie w waszym życiu nie byłoby Boga, Brahmana. Nie możecie zrobić niczego bez Boga; niczym nie możecie być bez Boga, Brahmana. Brahman Bóg nie znajduje się tylko w kościele czy świątyni; Bóg jest wszędzie. Nie oddajecie czci Brahmanowi Bogu jedynie w kościele czy świątyni; czcicie go wszędzie.
ŚIWA ADWAITA
Duchową filozofię Śiwa Adwaita przedstawił Srikantha (XI-XII wiek) w swej Brahmasutra Bhaszja, śiwaickim komentarzu do Brahmasutr, dzieła legendarnego Badarajany, który w 550 wierszach streścił Upaniszady. Brahmasutry razem z Bhagawadgitą i upaniszadami są kluczowymi pozycjami filozofii wedanty. Komentarze do wszystkich tych pozycji napisali Śri Śankara (według Swamiego Nirdźananandy Saraswatiego żył w latach 686-717), Ramanudźa (1017–1137) i Madhawa (1238-1318), czego rezultatem były trzy różne systemy filozoficzne: niedualizm, kwalifikowany niedualizm i dualizm. Śankara był monistą, który przykładał mniejszą wagę do wielbienia osobowego Boga. Ramanudźa i Madhwa z kolei rozwinęli teistyczne filozofie, które za najbardziej wzniosłą ścieżkę uznawały żarliwe wielbienie Wisznu. Srikantha był pierwszym filozofem wedanty, który podobne znaczenie przyznał oddaniu dla Śiwa Boga, Króla Joginów. Jego doktryna przyjęła nazwę Śiwa Wiśisztadwaita (Viśishṭādvaita) i mimo podobnej nazwy, różniła się od doktryny kwalifikowanego niedualizmu Ramanudźy. Om Namaśśiwaya!
Właściwie nic nie wiadomo o życiu Srikanthy. Nie zainicjował on ruchu społecznego podobnego lingajatom czy Śiwa siddhancie. Na podstawie jego pism można jednak stwierdzić, iż był wybitnym myślicielem i żarliwym wielbicielem Śiwa Boga. Nauki Srikanthy stały się szerzej znane dzięki Appaja Dikszicie, który w XVI wieku skomentował jego teksty. Według Śrikanthy Śiwa Bóg stworzył świat jedynie w celu zabawy. Jest On sprawczą przyczyną stworzenia, a jako Śakti także jego przyczyną materialną. Śiwa Bóg przyjmuje formę wszechświata, ale nie bezpośrednio tylko za sprawą swej Śakti (mocy). Mimo to pozostaje transcendentny, czyli ponad światem, jego oddziaływaniem i ograniczeniami. Śiwa Bóg posiada duchowe ciało i zamieszkuje krainę bardziej promienną niż miliony słońc. Wstęp do niej mają wyzwolone dusze oddane Światłości, medytacji Światła. W swej Brahmasutra-bhaszji Srikantha napisał: „W chwili stworzenia, którą poprzedza pierwsze poruszenie Jego energii, wyłącznie za sprawą impulsu woli, niezależnie od jakiejkolwiek materialnej przyczyny i ze swego bytu, On stwarza, to znaczy, przejawia sumę świadomych i nieświadomych istot”. Om Namaśśiwaya!
Oczyszczenie, oddanie i medytacja o Śiwa Bogu jako o Jaźni (Atman) – Akaśa (Przestrzeń) w sercu – są składnikami drogi wyzwolenia. Obiektem medytacji jest Jaźń, Śiwa, Iśwara, Jedyny Byt, który przeistoczył się we wszystkie byty. Wolność (Kaiwalya) pojawia się w następstwie osiągnięcia przez adepta spokoju umysłu, wiary i nieprzywiązania, a dusza zrzuca więzy, dzięki żarliwej kontemplacji Najwyższego Śiwa Boga. Wyzwolenie zależy od łaski (anugraha, preman), a nie od uczynków. Po śmierci, obumarcia fizycznego ciała, wyzwolona dusza udaje się drogą bogów (Daiwa-Marga) do Śiwa-Loka, by nigdy już nie wrócić do materialnego świata doczesnego. Indywidualna dusza (dżiwatman) żyje nadal w sferze duchowej, ciesząc się wszechwiedzą i innymi atrybutami Śiwa Boga, podobną Bogu mocą, z wyjątkiem mocy stwarzania. Dusza nie osiąga pełnego zjednoczenia z Brahmanem (Śiwą), lecz przejawia Jego cechy. Człowiek jest sam odpowiedzialny za swe czyny, ponieważ dysponuje wolną wolą. Bóg, Śiwa (Brahman) nie ingeruje w życie człowieka, lecz wyłącznie umożliwia mu odebranie następstw jego postępków. Srikantha napisał: „Śiwa wchodzi w kontakt z trzema energiami: wiedzą, wolą i działaniem, wstępuje w sumę następstw, wyłania się jako wszechświat i formuje trójcę Bóstw (Wisznu, Brahmę i Rudrę). Któż jest w stanie pojąć wielkość Śiwa Boga, ParamaBrahmana, Wszechmocnego i Wszechwiedzącego?” Om Namaśśiwaya!
Appaja Dikszita (1554-1626) był wybitnym filozofem, poetą i znawcą doktryn wedanty. Dał się także poznać jako żarliwy wielbiciel Śiwa Boga. Do dziś kapłani korzystają z jego podręcznika na temat obrzędów świątynnych. Uchodził za zwolennika doktryny adwaity Adi Śankara i wsławił się jako skuteczny propagator śiwaizmu w południowych Indiach. Na przełomie XVI i XVII wieku śiwaizm znajdował się w trudnym położeniu. Król Widźajanagara, który władał terytorium obecnego stanu Tamil Nadu, wspierał bowiem wisznuizm i Ramaradźę, główną postać wisznuickiego ruchu bhakti. Ramaradźa zginął po upadku króla w 1565 roku, lecz wisznuizm dalej dominował, dzięki wysiłkom jego uczniów. Do zmiany status quo doszło dopiero wtedy, gdy Appaja przekonał do swych poglądów króla Ćinna Bommana z Wellore (rządził w latach 1559-1579). Om Namaśśiwaya!
Appaja Dikszita zdobył uznanie jako komentator współczesnych sobie doktryn filozoficznych, ceniony także przez swych oponentów. W swych 104 książkach ze zrozumieniem traktował inne szkoły myślenia, objaśniał światopogląd własnej szkoły i śiwaicką tradycję bhakti (poświęcenia, duchowego oddania). Appaja otrzymał wielką pomoc od króla Ćinna Bommana, który organizował debaty swego protegowanego z przedstawicielami innych szkół (gromadziły one do 500 osób), a także podróżował z Appają w celu głoszenia kultu Śiwa Boga. Appaja napisał w Śiwakarnamryta: „Ponieważ letni skwar niecnych krytyków Pana Śiwa jest gotów spalić nasiona oddania dla Śiwa Boga, które kiełkują w sercach Jego wielbicieli […], napisałem tę oto księgę, pełną słodkich wierszy, aby ożywić przyschnięte nasiona”. Om Namasśiwaya!
Appaja Dikszita wyjaśniał, iż nacisk, jaki Srikantha kładł na Saguna Brahmana (Boga posiadającegp cechy, przymioty), a nie Nirguna Brahmana (Boga pozbawionego odczuwalnych cech) służył wzbudzeniu wiary i oddania wśród wyznawców Śiwa Boga. Oba składniki są bowiem konieczne, by móc podążać ścieżką wiodącą do poznania Transcendentnego Absolutu – Paraśiwa, Nirguna Brahmana. Appaja wyjaśniał w Śiwakarmani Dipice: „Mimo iż religię adwaity głosili wielcy nauczyciele, tacy jak Śri Śankara, przyjmują ją tylko ci, którzy otrzymali łaskę Pana Śiwa”. Szkoła Śiwa Adwaity dotrwała do naszych czasów przechowywana przez najwybitniejszych mędrców Indii i Himalajów oraz ich tajemne bractwa jogiczne, stąd należy docenić jej wkład w pogodzenie filozofii wedanty i siddhanty oraz w odrodzenie śiwaizmu na południu Indii w XVI wieku. Om Namaśśiwaya!
Pluraliści głoszą, że Śiwa Bóg przenika duszę, chociaż nie stwarza duszy, która istnieje wiecznie. Jest ona bezpostaciowa, lecz posiada cechy woli, myślenia i działania. Dusza nie wtapia się w Śiwa Boga na końcu swej drogi. Raczej, osiąga Jego krainę i wiecznie raduje się szczęściem boskiego związku z Śiwą Bogiem. Jak sól rozpuszczona w wodzie, dusza i Bóg nie są bytami całkowicie oddzielnymi, ani całkowicie jednym. Monistyczni teiści głoszą zaś, że dusza wyłania się z Boga niczym chmura deszczowa z morza. Jak rzeka, dusza przechodzi przez wiele narodzin. Dusza składa się z boskiej natury i istnieje w pięknej, promiennej, podobnej ludzkiej postaci stworzonej przez Śiwę. Postać ta – zwana anandamaja kośa lub ciałem-duszą – rozwijając się, pozostaje oddzielna od Boga. Jednak nawet podczas swego rozwoju, jej natura (sat-ćit-ananda i Paraśiwa) nie różni się od Śiwa Boga. Ostatecznie, niczym rzeka, która wpada do morza, dusza wraca do swego źródła. Dusza i Bóg są jakościowo jednym. Wedy głoszą: „Jak rzeki rozpływają się w oceanie, zatracając swe nazwy i kształt, tak też wiedzący, uwolniony od imienia i kształtu, osiąga Pierwotną Duszę, wyższą niż najwyższe”. Om Namaśśiwaya!
Dla monistycznych teistów świat ułudy (maja) jest doskonałym tworem Śiwa Boga, zawierającym rzecz i jej przeciwieństwo. Dla pluralistycznych teistów świat jest splamiony złem i dlatego maja nie może być tworem doskonałego Boga. Pluralistyczni teiści utrzymują, iż świat ułudy (maja) jest z natury zły i niedoskonały, gdyż występują w nim smutek, niesprawiedliwość, choroby i śmierć. Również dusza jest od zawsze skażona ograniczeniami (anawa). Wnioskują zatem, że jeśli Bóg stworzyłby maję – materię świata – lub duszę to z pewnością byłyby one wolne od wad i nie byłoby w nich zła, ponieważ niedoskonałość nie może powstać z Doskonałości. Dlatego anawa (ograniczoność), karma (wiążący czyn) i maja (ułuda) istniały zawsze i od zawsze dusza pozostaje zatopiona w mroku i trwa w niewoli. Monistyczni teiści twierdzą zaś, że ten świat z perspektywy wyższej świadomości jest w istocie doskonały. Nie ma w nim wewnętrznego zła. Bóg Śiwa stworzył zasadę przeciwieństw, które są środkami pomagającymi duszy dojrzewać, od brzydoty do piękna, od mroku do światła, od nienawiści do miłości, od smutku do radości. Wszystko jest Bogiem Śiwą, w Nim i z Niego. Idealny kosmos wyłonił się z doskonałego Stwórcy. Tirumantiram głosi: „Wszelkie przejawy natury są Jego łaską. Wszystko, co ruchome i nieruchome jest Jego czystą łaską. I ciemność, i światło przenika łaska Pana”. Om Namaśśiwaya!
Monistyczni teiści głoszą, że podczas ostatecznej zagłady kosmosu (mahapralaja) wszelkie stworzenie jest wchłaniane przez Śiwa Boga i On pozostaje jedynym bytem. Pluralistyczni teiści twierdzą z kolei, że świat i dusze trwają w postaci „nasion”, które pojawiają się przy następnym stworzeniu. Pluralistyczni teiści utrzymują, że po mahapralaji – wchłonięciu czasu, postaci i przestrzeni przez Śiwa Boga – świat i dusze istnieją nadal, ale nie jako obiekty, lecz jako „byty potencjalne”. Niczym w głębokim śnie, dusze, pozbawione teraz formy cielesnej, odpoczywają. Indywidualna karma każdej z nich pozostaje nieaktywna, gotowa „zakiełkować” przy kolejnym akcie stworzenia świata, kiedy niewyzwolone dusze wcielają się ponownie, by kontynuować swą duchową podróż. Monistyczni teiści wierzą natomiast, że dusze trwają tylko podczas cząstkowych aktów zniszczenia kosmosu, a podczas ostatecznej zagłady istnieje tylko Śiwa Bóg. Nie ma wtedy odrębnych dusz, czy odrębnego świata. Wszechświat i wszystkie dusze są absorbowane przez Śiwa Boga. Stworzenie (paśa) – anawa, karma, maja – przestaje istnieć. Zanim to nastąpi, w intensywnym okresie przyspieszonego działania czasu, wszystkie dusze osiągają doskonałość, tracąc tym samym swą odrębność i jednocząc się z Śiwą Bogiem. Wedy śmiało głoszą: „Swą boską mocą On włada światami. W okresach stworzenia i zagłady tylko On istnieje”. Om Namaśśiwaya.
Istnieją dwie szkoły Śiwa siddhanty: pluralistyczny teizm Aghoraśiwy i Mejkandara oraz monistyczny teizm Tirumulara. Mimo pewnych różnic, podzielają większość religijnych wierzeń i praktyk. Obie te szkoły więcej łączy niż dzieli. W południowych Indiach podzielają poglądy na guru, lingę (świętą manifestację Śiwy), sangę (towarzystwo wielbicieli) i walipadu (obrzędy religijne). Obie cenią nauki tamilskich najanmarów z ich koronnym dziełem „Tirumuraj” oraz Wedy i Śiwa agamy. W obu przykłada się dużą wagę do obrzędów świątynnych i ceremonii ofiarnych dla korzyści jednostki i ludzkości jako takiej. W jednej i drugiej szkole kładzie się nacisk na miłość do Śiwy, immanentnego i transcendentnego zarazem. Wyznawcy obu wierzą w karmę i reinkarnację, w konieczność szlachetnego życia, przestrzeganie indywidualnych praktyk duchowych (sadhana) i jogi według wskazówek nauczyciela. Wspólnie sprzeciwiają się poglądowi adwajta wedanty, że maja (energia materialna, świat materialny) jest tylko iluzją. Według Śiwa siddhanty świat ma boski sens. Służy mianowicie rozwojowi duszy i, choć nie jest ostateczną rzeczywistością, z pewnością nie jest nieprawdziwy. Zwolennicy Śiwa siddhanty odrzucają także pogląd adwajtystów, jakoby indywidualna dusza była w istocie nieprawdziwa, a mistyczne obrzędy świątynne były początkowym ćwiczeniem duchowym dla niedojrzałych wyznawców. Zgadzają się, że Pan Śiwa jest przyczyną celową stworzenia, a Jego śakti przyczyną sprawczą. Różnice dotyczą rozumienia przyczyny materialnej, natury pierwotnej substancji, tzn. czy jest ona tożsama z Bogiem czy od Niego różna. Szkoły te nie podzielają zdania na temat tożsamości duszy i Boga, zła i ostatecznego zniszczenia. Monistyczni teiści (adwajta iśwarawadini) opierają się na autorytecie Tirumantiram (spisanej ok. 2200 lat temu), a pluralistyczni teiści (anekwadini) odwołują się do Aghoraśiwa Paddhati i Mejkandar śastr (powstałych ok. 800 lat temu). Tirumantiram docieka: „Kto zdoła poznać wielkość naszego Pana? Kto zmierzy Go wzdłuż i wszerz? On jest potężnym bezimiennym Płomieniem, o którego nieznanym początku śmiem mówić”. Om Namaśśiwaya.
Dusza indywidualna posiada naturę Brahmana, jest wieczna, pełna wiedzy i szczęścia. Jednakże w tym wszystkim jest ograniczona skalaniami, które w procesie praktyki duchowej trzeba usunąć. To Śiwa Bóg jest wszechświadomy, wszechwiedzący i w najwyższym stopniu niezależny. Dusza (Atman) posiada Jego naturę, dlatego uznajemy filozofię niedwoistości, chociaż Jego natura nie manifestuje się w pełni w duszach indywidualnych (Dżiwatman) ograniczonych uwarunkowaniami karmicznymi. W Prawdzie Absolutnej nie istnieje brak, czy podrzędność. Nikt z nas nie chce "cofać się do dwoistości" po osiągnięciu jedności z Brahmanem. Acintya bheda abheda – niepojęta jednoczesna jedność i różnorodność – oznacza, że osiągnięcie jedności i różnorodności następuje jednocześnie. Nasza jednoczesna tożsamość (pod względem jakościowym) i odrębność (pod względem ilościowym) jest wiecznym faktem. Realizacja tego nie polega na osiąganiu tego stanu, gdyż ten stan jest wiecznie prawdziwy. Błąd interpretacyjny personalistycznej Mayavadi polega na tym, że z powodu zazdrości o supremacje bóstwa Visznu nad innymi bóstwami, wisznuici, a szczególnie krysznaici podlegają iluzji (Maya) i wydaje nam im, że są oddzieleni od natury transcendentalnej w trwały sposób. Krysznaiccy Mayawadi w swych iluzjach odrzucają niektóre Purany, w szczególności Śiwapurany, które są doskonałym wykładem wiedzy o Bogu! Personaliści Mayawadi, rzekomi 'wielcy uczeni' w sanskrycie, nie mogą zaakceptować aby Adwaita jako stan Realizacji Duchowej była praktyczną Prawdą, dlatego wolą trzymać się swoich spekulacji, zamiast podporządkować się Śiwa Bogu. Myślą, że sami są Narayanem, Kryszną czy Wisznu - w swej istocie niższymi formami Śiwa Boga. Jeżdżą więc po świecie i propaguja swoją małpią filozofię, która jeszcze nikomu nie przyniosła korzyści duchowej, a co najwyżej tymczasowe dobre samopoczucie z wielbienia "Pana", chociaż przez chwilę. Om Namaśśiwaya!
Adepci mrocznych, w tym krysznaickich filozofii Mayawadi, którzy po negatywnych doświadczeniach ze świata materialnego na polu relacji interpersonalnych, boją się utraty osobowości (w istocie zranionego i wynaturzonego ego) w transcendencji Brahmana Boga popadają w niewiarę i acedię. Strach przed utratą siebie samych prowadzi ich do filozofii wielbienia "Pana", a później asurowej, demonicznej filozofii pustki i zatracenia, które poznać m.in. po zniechęceniu wiarą w Pana i utratą poczucia Boga czy Bóstwa, co jest poważnym kryzysem wszystkich ruchów bhaktystycznych, w tym także chrześcijańskich. Oto jak możemy wytłumaczyć słowa "Jesteśmy jednym": Weź dwadzieścia filiżanek i napełnij je wodą. Postaw je w ogrodzie w nocy przy pełni księżyca i spójrz na nie. W każdej z nich zobaczysz księżyc na powierzchni wody. Czyż na niebie jest dwadzieścia księżyców? Nie, jest tylko jeden, który odbija się we wszystkich filiżankach. Dlatego mówimy: Jeden we Wszystkim, Wszystko w Jednym. Podobnie w wielu diamentach odzwierciedla się chwalebny blask Słońca. We wszystkich żyjących istotach, tak w ludziach jak i zwierzętach, zamieszkuje ten sam Atman (Boska Dusza, Jaźń), która jest czystym boskim Światłem. Brahman, Bóg odbija się we wszystkich żyjących istotach tak jak księżyc w różnych naczyniach z wodą. Jeśli woda nie jest dosyć czysta lub jej powierzchnia jest wzburzona odbicie nie będzie wyraźne. Natomiast księżyc na niebie jest zawsze ten sam, nietknięty, tylko jego odbicie zmienia się w naczyniach z wodą, także w stawach czy jeziorach. Podobnie Brahman Bóg jest zawsze w nas odzwierciedlając się, ale my jako ludzie nie zawsze jesteśmy tego świadomi, ponieważ nasz umysł i świadomość nie są wystarczająco czyste i spokojne. Om Namaśśiwaya!
Wiele tysięcy lat temu w starożytnej Azji, w Indii, pojawiła się nauka, która oferuje inną perspektywę świata i kosmosu, nową metafizyczną filozofię i rozwiązanie wielu dylematów. Ta nauka, filozofia Jogi - Wedanty, została odkryta przez hinduskich joginów i mędrców (ryszich), którzy poprzez głęboką medytację dosięgnęli kompletnej wiedzy o wszystkich prawach istnienia, odnaleźli sens życia i oswobodzili się z wiecznej przemiany przyjemności i bólu (sukha-duhkha. Byli oni prowadzeni przez boskie życzenie - pomagać ludziom w różnych sytuacjach życiowych bez pomocy zewnętrznych przyrządów. Szukali metod zależnych tylko od rzeczy dostępnej każdemu: ciała, intelektu i umysłu oraz duszy. Esencją filozofii Wedanty jest jedność (niedwoistość) wszelkiego istnienia - wszyscy jesteśmy jednym. To może być trudne do zrozumienia, a może nawet trudniejsze do zrealizowania w praktyce. Mówimy: moje ciało, moje ręce, moja głowa, moje myśli, moje uczucia i wszyscy identyfikujemy się ze słowem "Ja". Ale kim jest ten, kto mówi: to jest moje i to jestem ja? Nie jesteśmy ani tym ciałem, ani myślami, uczuciami, intelektem czy doświadczeniem. Mamy to wszystko, ale nie jesteśmy tym. Kim więc jesteśmy? To pierwsze pytanie naprowadza w kierunku oczyszczenia Jaźni, rozpuszczenia Ego i Urzeczywistnienia Atmana (Boskiej Duszy, czystej Jaźni). Jaźń czy Dusza, Atman, zamieszkuje nasze serca. Jest to boskie, żyjące światło, Żywe Światło, które nigdy nie umiera, nigdy nie gaśnie. Śmierć może zniszczyć tylko ciało, emocje czy umysł, ale nie może zranić Atmana. Atman żyje dłużej, Atman jest życiem, boskim życiem, wiecznym żywotem. Jogin mówi: "Jestem Sat-Ćit-Ananda, Atmanem - Jestem Prawdą, czystą Świadomością, jestem boską Jaźnią". Om Namaśśiwaya!
AHAM
Aham (Jam, Jaźniość) jest konceptem najwyższej rzeczywistości w postaci serca, przestrzeń wewnętrzna zarezerwowana dla Śiwa Boga w Sercu. Aham wspiera całe przejawienie, w tym przejawienie indywidualnej duszy, Dżiwatmana w ludzkim życiu. Aham, Om Aham to także wielka mantra prowadząca do przebudzenia świadomości tego kim się jest w rzeczywistości boskiej. Aham silnie wspiera boskie życie ludzkiej istoty w przejawieniu i pomaga przejawić Śakti. W śiwaizmie kaszmirskim Aham jest uznawane za rodzaj najwyższego serca, Hridayam (hṛdayam). Z praktyką Aham związana jest Khećari Mudra, które praktyka jest jednym z istotnych narzędzi służących osiąganiu wyższych stanów świadomości, w tym pojednania, połączenia z Brahmanem, z Bogiem Absolutem. Aham jest objaśniane jako przestrzeń w której zamieszkuje Atman (Jaźń, Dusza) w Bogu, w Brahmanie. Aham jest Bidża-Mantrą Ośrodka Serca w praktykach mistycznych Adwaita wedle śiwaizmu kaszmirskiego. Dwie głoski, A oraz Ham opisywane są jako jedność Śakti i Śiwa, gdzie 'A' jest Śiwą, a 'Ha' jest Śakti, co razem daje transcendentalny Mantram Serca jednoczący zasadę ziemską (materialną) Pṛithvī tattva (ziemia) z zasadą duchową (boską) Sadāśiva tattva. Końcowe 'M' jest trzecią głoską dając triadę zwaną w śiwaizmie niedualnym Trika, w której 'M' jest ostatecznym, kulminacyjnym punktem połączenia, w którym następuje przeistoczenie zjednoczonej pary Śiwa i Śakti w Paramaśiwa (Paramabrahman). Sylaby i dźwięki Aham tworzą sṛṣṭi bīja czyli mantram stworzenia i przejawienia. Obrazem Aham jest stan MAHA (Ma+Ha+A) oznaczający prawdziwą duchową wielkość, boski ogrom wszechrzeczy. Maha to saṃhara bīja czyli mantram absorpcji, pojednania czy fuzji z Absolutem, z Brahmanem. Nie należy nawet próbować praktykować idei AHAM w popularnych tłumaczeniach typu "Jam Jest" czy "Jestem", gdyż mantram realizujemy głównie poprzez wibracje i znaczenia dźwięków, które muszą zostać dokładnie zachowane.
ANUTTARA
Najwyższa zasada przenikająca cały wszechświat w filozofii śiwaickiego non-dualizmu zwana jest Anuttara. Powiązan jest z praktyką pierwszej głoski "A". Anuttara oznacza istnienie ponad i poza wszystkim, coś najwyższego, będącego ponad wszystkim i wszystkimi w materialnym wszechświecie ciał, umysłów i dusz. Anuttara identyfikowana jest z Śiwą i Śakti, z Najwyższą Świadomością (Ćit, Ćiti, Parama Ćittam), z Niestworzonym czy Nieprzejawionym Światłem (Prakāśa), z Najwyższym Podmiotem (Aham), z Przedwieczną Wibracją (Spanda). Każdy kto osiąga realizację, urzeczywistnienie Anuttara, bez wzgledu na sposób czy środki osiągniecia tegoż staje się Istotą Wyzwoloną (Kaiwalin) i tożsamą z Najwyższym Brahmanem. Mamy jednak wyraziście Pięć Aspektów Wyzwolenia: Śiwa-Śakti, Parama Ćittam, Prakaśa, Aham, Spanda. Stan Anuttara jest zasadniczo odmienny niźli wszelkie ludzkie, w tym transcendentalne, wyobrażenia na temat tego kim jest Istota Wyzwolona czy Zjednoczona z Bogiem.
ŚIWASUTRA
Śiva Sutra (Shiva Sutra) Wasugupty jest bardzo ważnym starożytnym tekstem Kaszmirskiego Sziwaizmu i Adwaity. Śiwa Sutry zawierają 77 wersetów podzielonych na trzy rozdziały. Śiwa Sutra Wasugupta jest jedną z pierwszych prac tej mistycznej filozofii która została napisana tak elegancko i dokładnie w aforyzmach, jednocześnie zachowując doskonałą przejrzystość i świeżość. Tekst ten jest przypisywany żyjącemu w VIII wieku e.ch., mędrcowi Vasugupta, opisuje duchowe zawiłości, oraz stany subtelne aspiranta który pragnie wyzwolić się z niewoli koła życia i śmierci. Praca jest podzielona na trzy części, i swą treścią daje niezniszczalny rdzeń wewnętrznej praktyki duchowej (sadhany), która może być wykorzystywana przez praktycznie każdego niezależnie od indywidualnych przekonań. Wasugupta żył na Górze Mahadewa w okolicach Doliny Harwan w Kaszmirze. Śiwa wygrawerował słowa Śiwasutr piorunem na skale, a Wasugupta spisał słowa ze skały i rozpoczął nauczanie. We śnie Śiwa pojawił się i nakazał mędrcowi Vasugupta pójść na skałę Shankaropala i odczytać oraz rozpowszechnić nauki płynące z Śiwasutr. Miejsce z wyrytymi słowami Śiwasutr jest do dzisiaj odwiedzane przez indyjskich pielgrzymów i uważane jako święte dla całego śiwaizmu. W snach Śiwa objaśniał także Wasugupcie znaczenie poszczególnych z 77 Śiwasutr istotnych dla filozofii i mistyki Adwaita.
ADWAITA-DWAITA - MONIZM I DUALIZM
Kiedy Wielką Istotę dostrzega się jako to, co wyższe i to, co niższe, wtedy węzeł w sercu zostaje rozcięty, wszelkie wątpliwości rozwiane, następstwa czynów zniszczone. --- Atharwaweda, Mundaka Upaniszad, 2.2.8
Dwa ptaki, nierozłączni towarzysze, na tym samym drzewie przebywają. Jeden z nich spożywa słodkie owoce,drugi tylko się przygląda, owoców nie spożywa.Na tym samym drzewie człowiek-purusza,smutny, zdjęty przez niemoc, zagubiony przebywa,ale gdy rozpozna swego towarzysza,Pana-Puruszę, radosnego, i Jego potęgę, wtedy smutek porzuca. --- Atharwaweda, Mundaka Upaniszad, 3.1.1-2
Kto odnalazł i przebudził swą duszę, ten wchodzi do niedostępnej krainy, on (atman) wszystko czyni, gdyż on jest stwórcą wszystkiego. Ten świat jego jest, zaprawdę, ten świat jest jego! --- Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 4.4.13
„Medytuj o Iśwarze (Śiwa), na Nim skup swe myśli, gdyż to On wprawia świat w ruch. Brahma, Wisznu, Rudra i Indra przez Niego zostali stworzeni, a i wszystkie cechy wraz z żywymi istotami. Jego boski majestat stał się Przyczyną, Wszechświatem, Szczęśliwością, niczym eter trwa niewzruszony w przestrzeni”. --- Atharwaweda, Atharwaśikha Upaniszad, 2
„Księga objawienia, ofiara, rytuał, modlitwa,to, co było, to, co będzie, to, o czym mówią Wedy,to wszystko pochodzi z Ducha, stwórcy ułudy (maja), który ułudą wszystko tworzy i ułudą ducha ludzkiego związuje. Wiedz, iż ułuda to pierwotna natura (prakryti),Pan to ułudy stwórca, a istoty, które Jego są cząstkami, cały ten świat wypełniają”. --- Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 4.9-10
„Niepojęty jest ten duch najwyższy, niezmierzony, nie narodzony, nieodgadniony, nie do pomyślenia, on, którego jaźnią są przestworza. On jeden czuwa, gdy świat pełna zagłada pochłania i to On z przestworzy świat wyłania, świat w formie świadomości”. --- Kryszna Jadźurweda, Majtri Upaniszad, 6.17
„On sam nadaje światom kształt dokładny. On formuje życie, On narodziny wyznacza. Tworzy rzeczy duże i małe – kocioł, dzban i dzbanek. Tworzy rzeczy inne – On, Wszechmocny Architekt”. --- Tirumantiram, 417
„Przedwieczny, niepodzielnie wspaniały i dzielący się na wielu. Kształt bez kształtu i kształt tego, co bezkształtne. Guru i Pan Śakti. W postaciach niezliczonych w dusze wstąpił”. --- Tirumantiram, 2481
„Tą inteligencją, która pobudza działanie na ścieżce cnoty i występku, Ja jestem. Cały ten świat, ruchomy i nieruchomy, ze Mnie się wyłonił. Wszystkie rzeczy we Mnie trwają i we Mnie wnikają w czas zagłady. Nie istnieje nic poza Duchem, a Duchem tym Ja jestem i poza Mną nie ma niczego”. --- Śiwa sanhita, 1.34
„Mój czyn jest twoim czynem. Nie jestem kimś innym od Ciebie, gdyż to, co zwę ‘Ja’ nie istnieje poza Tobą. Tu spotyka się wedanta z siddhantą”. --- Tajumanawar, 2.5
„Nie można zobaczyć tego okiem, a jest to rzecz, która sprawia, że oko widzi. Nie można usłyszeć tego uchem, a jest to rzecz, która sprawia, że ucho słyszy. Nie można poczuć tego nosem, a jest to rzecz, która sprawia, że nos czuje. Nie mogą tego wypowiedzieć usta, a jest to rzecz, która pozwala ustom mówić. Dłonią nie można tego uchwycić, a jest to rzecz, która sprawia, że dłoń chwyta. Nie można dojść tam na nogach, a jednak to rzecz, która pozwala chodzić. Nie można o tym pomyśleć, a jednak jest to umysł w umyśle. To jest Przedwieczny, bez przeszłości i przyszłości. To postać, której nie ima się starość i choroba. To postać, która przejawia się jako ojciec i matka. Rozkwita Ona jako Samoistnienie. Nie można Jej opisać jako jednej lub dwoistej. Żaden artysta nie zdoła Jej uwiecznić. To spoczywa między dobrem a złem. To wiecznie zamieszkuje w sercach mądrych. To nie dopuszcza rozbieżności między wedantą a siddhantą. Jest to To, co tańczy na horyzoncie poza sferą dźwięku”. --- Natczintanaj, To
„Na tym świecie nie ma żadnej wielości, śmierć za śmiercią czeka na tego, kto w nim wielość widzi. Jako jedność należy go tylko postrzegać, lecz nie sposób tego dowieść. Atman-duch jest stały, bez skazy, poza przestrzenią, nienarodzony, wielki i nieruchomy”. --- Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 4.4.19-20
„Medytując o Nim, który nie ma początku, środka ani końca, o Jednym, wszechprzenikającym, który jest mądrością i szczęściem, bez kształtu, wspaniałym, mężu Umy, najwyższym Panu, władcy, o trzech oczach i niebieskiej szyi, spokojnym – wyciszony mędrzec osiąga pierwotną Osobę, kosmicznego świadka, na drugim brzegu ciemności.” --- Atharwaweda, Kajwalia Upaniszad, 7
„Tam gdzie jest dwoistość, jeden widzi drugiego, jeden wącha drugiego, jeden smakuje drugiego, jeden mówi do drugiego, jeden słyszy drugiego, jeden myśli o drugim, jeden rozumie drugiego. Tam jednak, gdzie wszystko staje się jednym duchem, to dzięki czemu i kto ma widzieć? Dzięki czemu i kto ma wąchać? Dzięki czemu i kto ma smakować? […] Dzięki czemu można zrozumieć to, co pozwala wszystko zrozumieć? Ta dusza-atman nie jest tym ani tamtym, poza zasięgiem, dlatego nieosiągalna, niezniszczalna, dlatego niezniszczona”. --- Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 4.5.15
„W głęboki mrok schodzą ci, którzy czczą śmiertelnych. W jeszcze głębszy mrok schodzą ci, którzy czczą bezosobowego. Jeden skutek przynosi czczenie najwyższej przyczyny wszystkich przyczyn, a inny czczenie tego, co nie jest najwyższe. Objaśnili to starożytni mędrcy, którzy wznieśli się ponad wszelki niepokój. Należy poznać Najwyższego i nieprzemijającego, należy poznać także przemijające stworzenie. Kto pozna jedno i drugie, ten wzniesie się ponad śmierć i wejdzie do wiecznej krainy Boga, by tam cieszyć się nieśmiertelnością.” --- Śukla Jadźurweda, Iśa Upaniszad, 12-14
„Ujrzałem potężnego Puruszę, niczym blask słońca ponad ciemnością. Gdy jego człowiek poznaje, przekracza śmierć. […] Nie ma nic wyższego niż On, nie ma niczego niż On mniejszego. On jeden w niebie trwa nieporuszony jak drzewo. On to właśnie Purusza (Osoba) cały świat przenika”. --- Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 3.9
„On jest w każdej twarzy, głowie, szyi, w sercu każdej istoty.On – Pan, który wszystko przenika,w każdym kierunku zmierza, łaskawy – Śiwa”. --- Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 3.11
„Ani słońce tam nie świeci, ani księżyc, ani gwiazdy, nie rozbłyska tam błyskawica, ani ogień.Kiedy Brahman jaśnieje, jaśnieją i one, Jego to bowiem blask rozświetla wszystko.Brahman to nieśmiertelność, Brahman z przodu i z tyłu,na północy i południu, wschodzie i zachodzie, w górze i dole. Brahmana najwyższy blask przenika wszystkie światy”. --- Mundaka Upaniszad, 2.2.10-12
„O mój Panie, który utrzymujesz wszystko, co żyje! Twą twarz zasłania oślepiający blask. Usuń ją łaskawie i ukaż się swemu czystemu wielbicielowi”. --- Śukla Jadźurweda, Iśa Upaniszad, 15
„Ja jestem źródłem wszystkiego, wszystko ode Mnie pochodzi. Mędrcy, którzy to rozumieją, wielbią Mnie w skupieniu”. --- Bhagawadgita, 10.8
“Pośród niezliczonych, wiecznych, świadomych istot, istnieje jedna wieczna, świadoma Najwyższa Istota. Ona utrzymuje niezliczone ilości żywych istot zgodnie z ich pracą i reakcjami za pracę (karman). Ta Naddusza (Paramaatman) obecna jest w sercach każdej żywej istoty (Dżiwatman). Tylko poprzez święte osoby, które mogą widzieć Najwyższego Iśwara (Parameśwara) wewnątrz i na zewnątrz, można osiągnąć doskonałość i wieczny spokój." --- Katha 2.2.13
Odwiedź stronę Wiedzy Duchowej i Ezoterycznej na portalu społecznościowym Facebook:
https://www.facebook.com/Hridaya.Wiedza.Ezoteryczna/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz